Cirkel van Geweld

Vaak wordt de vraag gesteld: waarom gaat iemand niet weg bij zijn of haar partner als er geweld speelt? Dat lijkt makkelijker dan het is. Als dat makkelijk zou zijn, dan zouden genoeg slachtoffers uit de gewelddadige relatie met hun partner kunnen stappen. Huiselijk geweld in een relatie is complex. Er wordt dan ook wel gesproken over de cirkel van geweld. En die is moeilijk te doorbreken.

Onderstaand is een deel uit de e-learning Meldcode die te vinden is op Mi-learning.

Binnen deze cirkel zijn verschillende fases te onderscheiden.

Fase 1: opbouw van spanning

In de eerste fase ontstaan er irritaties bij één of beide partners. De irritaties bouwen zich verder op totdat er spanning tussen de partners ontstaat. Soms worden deze irritaties en de spanning geuit waar anderen ook bij zijn, zoals vernederende opmerkingen. De boosheid die dan ontstaat en het vergroten van de emotionele afstand tussen de partners resulteert uiteindelijk in de volgende fase.

Fase 2: geweldsincident

Zonder dat er echt een aanleiding is, slaat de boosheid om in geweld. De aanleiding is meestal een klein iets zoals eten dat niet goed genoeg is bereid, een gevallen sok die op de trap ligt of een vaas die een paar centimeter is verschoven. Soms gebruiken beide partners geweld, maar meestal is het een van de partners die geweld gebruikt zoals slaan, schoppen, bijten en knijpen. Ook psychisch geweld kan plaatsvinden zoals schelden en vernederen.

Fase 3: spijt

De partner die geweld gebruikte, heeft vervolgens spijt. Het had niet mogen gebeuren. De partner vindt dit dan ook echt en heeft berouw van zijn of haar daden. Soms worden er kadootjes gekocht of wordt er lekker eten klaargemaakt.

Fase 4: verzoening

De mishandelde partner accepteert de excuses. De partners komen weer nader tot elkaar. De emotionele afstand verkleint zich weer. De positieve kanten worden benadrukt. De leuke kanten van de agressieve partner worden weer gezien. Samen wordt besloten er weer voor te gaan. Het incident vervaagt en zo mogelijk verdrongen. Het wordt niet gezien als een incident zoals ook eerdere incidenten.

Fase 5: Alles is goed

In deze fase is de relatie vrijwel zoals de relatie volgens beide partners zou moeten zijn. Er zijn leuke momenten. Ook naar buiten toe lijkt er niets aan de hand. In deze periode zullen er ook weinig tot geen signalen zijn dat er huiselijk geweld kan spelen.

Signaleren

Signalen van huiselijk geweld zijn vooral in de eerste drie fases op te pikken. Irritaties die worden geuit, terwijl anderen erbij zijn. Fysiek letsel dat tijdens de tweede fase is veroorzaakt. Bijzonder pleasend gedrag in fase 3 van de mishandelende partner zoals kado's. Dat zijn de fases waarin de cirkel kan worden doorbroken. Tijdens de derde fase sluit de cirkel zich weer. Toch zal tijdens de vierde en vijfde fase het voor de mishandelde partner makkelijker zijn om uit de relatie te stappen. Er wordt minder op diegene gelet en mogelijk zijn er dan meer vrijheden. Dit maakt het doorbreken van de cirkel zo moeilijk.

Wat te doen?

Maak jij je zorgen over een situatie waarin deze cirkel van geweld zou kunnen spelen in een relatie? Bel met Veilig Thuis (0800-2000), overleg met een collega of de aandachtsfunctionaris huiselijk geweld binnen je organisatie. Externe adviseurs zoals ik zijn tevens te betrekken om op incidentele basis over complexe situaties te overleggen.